Conference Paper

Το χέρι, η παλάμη ως σημάδι και σύμβολο δημιουργίας, δύναμης και άμυνας   χρησιμοποιείται ήδη από την αρχαιότητα  για να απωθήσει τις βλαπτικές ενέργειες που εκπορεύονται από τη φθοροποιό ενέργεια του κακού. Ένα στοιχείο πολυσημίας που θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως  λαϊκή θεραπευτική πρακτική, κοινωνική πρόληψη, μαγική ενέργεια ή πεδίο συναισθηματικής εκτόνωσης και επιβεβαίωσης.

Μία σειρά από οκτώ αναθηματικά ανάγλυφα από τοπικό ασβεστόλιθο με απεικόνιση  ανοιχτής παλάμης από την αρχαία Μεσσήνη, τα τρία ενεπίγραφα με αφιέρωση στο Δία, θα μας απασχολήσουν στη συγκεκριμένη ανακοίνωση. Χρονολογούνται στα ύστερα ελληνιστικά και τα πρώιμα ρωμαϊκά χρόνια. Αντίστοιχα ανάγλυφα έχουν βρεθεί στα Ασκληπιεία της Δήλου, της Πάρου και της Αθήνα, καθώς και άλλα ανάλογα ανάγλυφα που δεν προέρχονται από θεραπευτικά ιερά. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν αυτά που εικονίζουν πέλματα, αυτιά και μάτια, ως σύμβολα της θεϊκής παρουσίας (επιφάνειας)  και σχετίζονται, στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια με μυστηριακές κυρίως λατρείες.

Θα επιχειρηθεί νέα προσέγγιση και επανεξέταση της χρήσης, της λειτουργίας  και του συμβολισμού των συγκεκριμένων ανάγλυφων από τη Μεσσήνη καθώς και της ειδικής σχέσης τους με τις θεότητες, στις οποίες αφιερώνονται, με στόχο να προβληθούν  τα στοιχεία εκείνα που αναδεικνύουν  τον αποτροπαϊκό τους χαρακτήρα. Μέσα από την ερμηνεία των συγκεκριμένων θεσμοποιημένων συμβόλων που φαίνεται να συνδέονται με τον συναισθηματικό κόσμο των απλών ανθρώπων, θα δοθεί η δυνατότητα να αποδοθεί το πνευματικό, το κοινωνικό και το λατρευτικό υπόβαθρο της εποχής των ανάγλυφων.