Conference Paper

Το εξεταζόμενο αντικείμενο προέρχεται από σωστική ανασκαφή πρωτοβυζαντινού οικισμού που διεξάγεται στη Μεγάλη Γη Γενναδίου Ρόδου στο πλαίσιο ανέγερσης ξενοδοχειακού συγκροτήματος.

Πρόκειται για ελλειψοειδές περίαπτο από κράμα χαλκού με διαμπερή οπή ανάρτησης στο επάνω μέρος. Στη μία όψη εικονίζεται ιππέας με στρατιωτική στολή και φωτοστέφανο να κινείται προς τα δεξιά καθοδηγούμενος από άγγελο. Με το δεξί χέρι κρατεί δόρυ με σταυρόσχημη απόληξη και φονεύει σπαργανωμένη γυναικεία μορφή που κείτεται στο έδαφος κάτω από τις οπλές του αλόγου. Στα δεξιά ο άγγελος με φωτοστέφανο κρατεί επίσης δόρυ που απολήγει σε σταυρό. Πάνω από το κεφάλι του ιππέα και κάτω από τα πόδια του αγγέλλου εικονίζεται αμυγδαλόσχημος οφθαλμός. Την παράσταση περιτρέχει επιγραφή +CΦΡΑΓΙC/CΟΛΟΜΟΝΟC/ΒΟΗΘΙ/ΤΟ/ΦΟΡΟΥΝΤΙ*, ενώ πάνω από το κεφάλι του ιππέα τα γράμματα ΥΤ.

Στην άλλη όψη εντός δακτυλίου εικονίζεται το σύμβολο του σταυρού και στη βάση του ελισσόμενος όφις. Δεξιά και αριστερά οι προσωποποιημένες στηθαίες μορφές του ήλιου με ακτινωτό στεφάνι και της σελήνης με κερατοειδείς μηνίσκους. Πιο κάτω η επιγραφή ΙΑΟ και χαμηλότερα λιοντάρι κατευθύνεται ορμητικά με ανοιχτό στόμα προς τα δεξιά καταπατώντας γυναικεία μορφή. Πάνω από το κεφάλι της αμυγδαλοειδής οφθαλμός παρόμοιος με αυτόν που εικονίζεται στην άλλη όψη του κοσμήματος. Επιγραφή στην περιφέρεια του αναφέρει ΒΟΗΘΙ/ΤΟ/ΦΟ /Ο/ΚΑΤΥΚΟΝ/ΕΝ/ΒΟΗΘΙΑ/ΤΟΥ/ΥΨΙCΤΟΥ. Την οπή ανάρτησης περιβάλλει επιγραφή ΡϨΟΙ, ενδεχομένως ως συνέχεια της συλλαβής ΦΟ-ΡΟΥ(ΝΤ)ΟΙ.

Μολονότι αποτελεί μοναδικό αρχαιολογικό εύρημα για τα ανασκαφικά δεδομένα του νησιού, αντίστοιχα μετάλλια με παρεμφερή εικονογραφία προερχόμενα από την Αίγυπτο, τη Συρία και την Παλαιστίνη απαντούν συχνά κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Ανήκει στην κατηγορία των φυλακτών που χαρακτηρίζονται γενικά ως σφραγίδες Σολομώντος. Στις επιφάνειές του συνδυάζονται σύμβολα με μαγικό χαρακτήρα και προφυλακτικού χαρακτήρα εκφράσεις για τον φορέα του, που παραπέμπουν στο θρησκευτικό συγκρητισμό της Ανατολικής Μεσογείου. Το φυλακτό παρουσιάζει μεγάλο εικονογραφικό ενδιαφέρον και αποτελεί σημαντική μαρτυρία για τις τελετουργικές πρακτικές και δοξασίες αποτροπαϊκού και προφυλακτικού χαρακτήρα που προέρχονται από την εξελληνισμένη ιουδαϊκή παράδοση.